ปี 2025 ถือเป็นปีที่มีการระบาดของไข้หวัดใหญ่อย่างรุนแรงที่สุดในรอบทศวรรษทั้งในระดับโลกและในประเทศไทย 12. สถานการณ์การระบาดครั้งนี้ต้องการความเข้าใจและการป้องกันที่เหมาะสมจากทุกภาคส่วนในสังคม 23. การติดตามข้อมูลและการปฏิบัติตามแนวทางป้องกันที่ถูกต้องจะช่วยลดความเสี่ยงและความรุนแรงของโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ 14.
สถานการณ์การระบาดของไข้หวัดใหญ่ปี 2025
สถานการณ์ในประเทศไทย
สถานการณ์ไข้หวัดใหญ่ในประเทศไทยปี 2025 แสดงให้เห็นถึงการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วของผู้ติดเชื้อที่น่าวิตก 23. ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2568 จนถึง 16 กุมภาพันธ์ 2568 พบผู้ติดเชื้อทั้งหมด 99,057 ราย โดยเพิ่มขึ้นจาก 7,819 ราย ในเวลาเพียง 15 วัน 23. จำนวนผู้เสียชีวิตจากไข้หวัดใหญ่ในช่วงนี้มีทั้งหมด 9 ราย 23.
การเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วของผู้ติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ในประเทศไทยระหว่างมกราคม-กุมภาพันธ์ 2025
พื้นที่ที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดคือเขตสุขภาพที่ 9 ซึ่งประกอบด้วยจังหวัดนครราชสีมา สุรินทร์ บุรีรัมย์ และชัยภูมิ โดยพบผู้ป่วยสะสม 6,938 ราย และมีผู้เสียชีวิต 3 ราย 23. การระบาดเป็นกลุ่มก้อนพบ 15 เหตุการณ์ ส่วนใหญ่เกิดขึ้นในสถานศึกษา 23. กลุ่มอายุที่พบผู้ป่วยมากที่สุดคือเด็กอายุ 5-9 ปี รองลงมาคือเด็กอายุ 4 ปี และ 3 ปี 23.
สถานการณ์ทั่วโลก
การระบาดของไข้หวัดใหญ่ปี 2025 ในระดับโลกมีความรุนแรงเทียบเท่ากับการระบาดในปี 2009 12. ในสหรัฐอเมริกามีผู้ติดเชื้อประมาณ 24 ล้านราย และมีผู้เสียชีวิต 13,000 ราย 2. รัฐแคลิฟอร์เนียรายงานผู้เสียชีวิตจากไข้หวัดใหญ่มากกว่า 900 ราย ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2.
องค์การอนามัยโลกรายงานว่าอัตราการตรวจพบไข้หวัดใหญ่ทั่วโลกอยู่ที่ 22.05% ในสัปดาห์ที่ 1 ของปี 2025 เพิ่มขึ้น 2.8% เมื่อเทียบกับสัปดาห์สุดท้ายของปี 2024 4. สายพันธุ์ไวรัสที่พบมากที่สุดคือ A(H1N1)pdm09 และ A(H3N2) 45.
อาการและสัญญาณของไข้หวัดใหญ่
อาการหลักที่ควรสังเกต
ไข้หวัดใหญ่มีอาการเริ่มต้นอย่างกะทันหันซึ่งแตกต่างจากไข้หวัดธรรมดา 910. อาการหลักที่พบได้แก่ ไข้สูงมากกว่า 38 องศาเซลเซียส ปวดศีรษะและปวดหลังตา ปวดเมื่อยตัวและข้อต่อ ไอแห้งที่รุนแรง เจ็บคอ น้ำมูกไหลหรือคัดจมูก และอ่อนเพลียอย่างมาก 91011.
ในเด็กอาจพบอาการเพิ่มเติมเช่น หงุดหงิดและร้องไห้มากกว่าปกติ คลื่นไส้และอาเจียน ท้องเสีย และปวดหู 1113. อาการไข้และปวดเมื่อยตัวมักจะคงอยู่เป็นเวลา 3-7 วัน แต่อาการไอและอ่อนเพลียอาจกินเวลานานถึง 2 สัปดาห์หรือมากกว่า 11.
สัญญาณอันตรายที่ต้องพบแพทย์ทันที
มีสัญญาณอันตรายหลายประการที่ผู้ป่วยต้องได้รับการรักษาทางการแพทย์โดยเร็ว 1016. สัญญาณเหล่านี้ได้แก่ หายใจลำบากหรือหายใจเร็วผิดปกติ ปวดหน้าอกหรือมีแรงกดในหน้าอก วิงเวียนศีรษะอย่างต่อเนื่อง ไม่สามารถปลุกให้ตื่นได้หรือสับสน อาการขาดน้ำ และชัก 1016.
วิธีการป้องกันไข้หวัดใหญ่
การฉีดวัคซีน – วิธีป้องกันที่มีประสิทธิภาพสูงสุด
การฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ถือเป็นวิธีป้องกันที่ดีที่สุดและมีประสิทธิภาพสูงสุด 1417. วัคซีนสามารถลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้ 70-90% และยังช่วยลดความรุนแรงของอาการแม้ว่าจะติดเชื้อ 1417. สำหรับประเทศไทย ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้ฉีดวัคซีนในช่วงเดือนมกราคม-มิถุนายน 17.
กระทรวงสาธารณสุขได้จัดเตรียมวัคซีนไข้หวัดใหญ่จำนวน 4.5 ล้านโดสสำหรับปี 2568 เพื่อให้บริการแก่กลุ่มเป้าหมาย 7 กลุ่มตามสิทธิประโยชน์ของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ 23. กลุ่มเป้าหมายเหล่านี้ประกอบด้วย เด็กอายุ 6 เดือน-2 ปี ผู้สูงอายุ 65 ปีขึ้นไป ผู้พิการทางสมองที่ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ ผู้ที่มีโรคเรื้อรัง ผู้ที่เป็นโรคธาลัสซีเมียและภูมิคุ้มกันบกพร่อง ผู้ที่ป่วยเป็นโรคอ้วน และหญิงตั้งครรภ์ 23.
การกระจายกลุ่มเป้าหมาย 7 กลุ่มสำหรับการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ฟรีในประเทศไทย รวม 4.5 ล้านโดส
มาตรการป้องกันส่วนบุคคล
มาตรการป้องกันส่วนบุคคลมีบทบาทสำคัญในการลดการแพร่กระจายของเชื้อไข้หวัดใหญ่ 1314. การล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่เป็นเวลาอย่างน้อย 20 วินาทีถือเป็นมาตรการป้องกันที่มีประสิทธิภาพสูง 1314. การหลีกเลี่ยงการสัมผัสใบหน้า โดยเฉพาะบริเวณตา จมูก และปาก จะช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ 1314.
การปิดปากและจมูกเมื่อไอหรือจามด้วยข้อพับแขนหรือทิชชู่ และการหลีกเลี่ยงผู้ป่วยโดยเว้นระยะห่างอย่างน้อย 1 เมตร เป็นมาตรการป้องกันที่สำคัญ 1314. การสวมหน้ากากอนามัยในสถานที่แออัดหรือเมื่อต้องใกล้ชิดกับผู้ป่วยจะช่วยลดความเสี่ยงได้เป็นอย่างมาก 17.
การป้องกันไข้หวัดใหญ่ 4 วิธีสำคัญ
การรักษาและการดูแล
ยาต้านไวรัส
ยาต้านไวรัสสามารถใช้ทั้งในการป้องกันและการรักษาไข้หวัดใหญ่ 15. ในประเทศแคนาดาและหลายประเทศ ยาต้านไวรัสที่ได้รับการรับรองประกอบด้วย Oseltamivir (Tamiflu®) และ Zanamivir (Relenza®) 15. ยา Baloxavir marboxil (Xofluza®) ได้รับการอนุมัติสำหรับผู้ป่วยอายุ 12 ปีขึ้นไป 15.
ประสิทธิภาพของยาต้านไวรัสจะสูงสุดเมื่อเริ่มใช้ภายใน 48 ชั่วโมงแรกหลังจากเริ่มมีอาการ 15. การรักษาด้วยยาต้านไวรัสจึงควรเริ่มต้นโดยเร็วที่สุดเมื่อมีการสงสัยว่าเป็นไข้หวัดใหญ่ 15. ยาเหล่านี้ต้องใช้ตามใบสั่งแพทย์และมีทั้งรูปแบบการรับประทานและการสูดดม 15.
การดูแลตนเองที่บ้าน
การดูแลตนเองที่บ้านเป็นส่วนสำคัญของการรักษาไข้หวัดใหญ่ 910. การพักผ่อนเพียงพอจะช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายสามารถต่อสู้กับเชื้อไวรัสได้อย่างมีประสิทธิภาพ 910. การดื่มน้ำเพียงพอเป็นสิ่งสำคัญเพื่อป้องกันการขาดน้ำ โดยเฉพาะเมื่อมีไข้สูง 910.
การใช้ยาลดไข้เช่น พาราเซตามอลจะช่วยลดอาการไข้และปวดเมื่อย 910. ผู้ป่วยควรอยู่บ้านจนกว่าจะไม่มีไข้เป็นเวลา 24 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อไปยังผู้อื่น 1314.
คำแนะนำพิเศษสำหรับกลุ่มเสี่ยง
กลุ่มเสี่ยงสูงและภาวะแทรกซ้อน
กลุ่มเสี่ยงสูงประกอบด้วยเด็กเล็กและทารก ผู้สูงอายุ หญิงตั้งครรภ์ ผู้ที่มีโรคประจำตัว และผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ 1416. กลุ่มเหล่านี้มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงจากไข้หวัดใหญ่ 1416. ภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายที่สุดคือปอดบวม ซึ่งอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้ 1622.
ภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้แก่ หัวใจอักเสบ สมองอักเสบ การติดเชื้อในกระแสเลือด และไตวาย 16. ในประเทศไทย พบว่าอัตราการเสียชีวิตของเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีที่มีการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างที่เกี่ยวข้องกับไข้หวัดใหญ่อยู่ในระดับสูง 19.
คำแนะนำสำหรับผู้ปกครอง
ผู้ปกครองควรสังเกตอาการของเด็กอย่างใกล้ชิดและวัดไข้สม่ำเสมอ 22. การให้เด็กดื่มน้ำบ่อยๆ และไม่ส่งโรงเรียนจนกว่าจะหายไข้เป็นเวลา 24 ชั่วโมงเป็นสิ่งสำคัญ 22. เมื่อเด็กมีไข้สูงติดต่อกันมากกว่า 3 วัน หายใจลำบากหรือเร็วผิดปกติ ไม่ยอมกินนมหรือ อาหาร หรือมีอาการซึมลงควรรีบพบแพทย์ทันที 22.
ข้อมูลสำคัญสำหรับประเทศไทย
ระบบเฝ้าระวังและบริการสุขภาพ
ประเทศไทยมีระบบเฝ้าระวังไข้หวัดใหญ่ที่ครอบคลุมตลอดปี แต่พบว่าการระบาดมักจะสูงสุดในช่วงฤดูฝนตั้งแต่เดือนสิงหาคมถึงพฤศจิกายน 1719. อย่างไรก็ตาม ปี 2568 มีการระบาดเริ่มต้นตั้งแต่ต้นปีซึ่งแตกต่างจากปีก่อนๆ 1923.
ศูนย์ไข้หวัดใหญ่แห่งชาติร่วมกับองค์การอนามัยโลกดำเนินการฝึกอบรมเฉพาะทางด้านการตรวจสอบความต้านทานต่อยาต้านไวรัสของไวรัสไข้หวัดใหญ่ 21. การฝึกอบรมนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างความเชี่ยวชาญของเจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการในการทดสอบความต้านทานของยาต้านไวรัส 21.
โรงพยาบาลรัฐทุกแห่งในประเทศไทยให้บริการวัคซีนไข้หวัดใหญ่ฟรีสำหรับกลุ่มเป้าหมาย 24. คลินิกวัคซีนในโรงพยาบาลเอกชนก็ให้บริการวัคซีนไข้หวัดใหญ่ในราคาประมาณ 1,000 บาท 24. สำหรับข้อมูลและคำปรึกษาเพิ่มเติม ประชาชนสามารถติดต่อสายด่วนสุขภาพ 1422 ได้ตลอด 24 ชั่วโมง 23.
การระบาดของไข้หวัดใหญ่ปี 2025 เป็นเหตุการณ์ที่ต้องการความร่วมมือจากทุกภาคส่วนในสังคมเพื่อป้องกันและควบคุมการแพร่กระจาย 123. การฉีดวัคซีนร่วมกับการปฏิบัติตามมาตรการป้องกันส่วนบุคคลอย่างเคร่งครัดจะช่วยลดความเสี่ยงและความรุนแรงของโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ 141723.
- https://historyofvaccines.org/blog/2025-flu-season-most-intense-over-decade/
- https://familiesfightingflu.org/comparing-the-severe-outbreaks-2025-vs-2009-flu-seasons/
- https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2025-DON564
- https://www.paho.org/sites/default/files/2025-01/2025-jan-17-phe-alert-flu-ovr-he-norenfinal.pdf
- https://www.nicd.ac.za/start-of-the-2025-influenza-season/
- https://cepi.net/world-should-prepare-now-potential-h5n1-flu-pandemic-experts-warn
- https://www.gov.uk/government/news/flu-and-covid-19-surveillance-reports-bulletin-2025
- https://www.cdc.gov/fluview/surveillance/2025-week-18.html
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4335-influenza-flu
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/flu/symptoms-causes/syc-20351719
- https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content?contenttypeid=85&contentid=P00625
- https://www.gsdinternational.com/news/flu-2024-2025-what-symptoms-does-it-cause-and-what-are-the-best-treatments
- https://www.usatoday.com/story/news/health/2025/01/18/flu-symptoms-covid-2025-what-to-know/77804263007/
- https://www.cdc.gov/flu/prevention/index.html
- https://www.publichealthontario.ca/-/media/Documents/A/2023/antiviral-medications-seasonal-influenza.pdf?rev=cf32ccda7ef74d839ef02a19c9ebe8a6&sc_lang=en
- https://www.cdc.gov/flu/signs-symptoms/index.html
- https://www.bangkokhospital.com/en/content/influenza-can-prevented-by-vaccination
- https://www.ift2004.org
- https://wellmedbangkok.com/th/thailand-influenza-2025/
- https://www.bumrungrad.com/th/health-blog/march-2025/new-strain-of-flu-vaccine-2025
- https://www.who.int/southeastasia/news/detail/09-05-2025-nic-th25
- https://www.samitivejhospitals.com/article/detail/influenza
- https://www.hfocus.org/content/2025/02/33143
- https://www.bangkokhospital.com/en/bangkok/package/influenza-vaccine
- https://www.concretecms.com/about/blog/web-design/healthcare-website-design-best-practices-and-strategies
- https://adchitects.co/blog/web-design-for-healthcare-best-practices-and-guidelines
- https://blog.marketingblatt.com/en/medical-content-marketing
- https://brandmed.com/blog/development/challenges-and-best-practices-developing-a-medical-website
- https://www.reasononeinc.com/blog/accessible-best-practices-for-healthcare-websites
- https://jliedu.ch/medical-writing-guidelines/
- https://www.health.ny.gov/diseases/communicable/influenza/seasonal/educational_materials.htm
- https://www.geonetric.com/website-design/7-best-practices-for-healthcare-website-development/
- https://wellmedbangkok.com/thailand-influenza-2025/
- https://en.wikipedia.org/wiki/2020%E2%80%932025_H5N1_outbreak
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39197095/
- https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2829156
- https://www.phukethospital.com/healthy-articles/influenza/
- https://www.dmsc.moph.go.th/th/pageredirect/GUAgoJqwqS9cMUug@nKq4otWewEb3QWewEb3Q@MmS0ATx5rQVWewEb3Q@M2y0LJybrSDWewEb3Q@
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3149406/
- https://familiesfightingflu.org/the-basics-of-flu-prevention/